Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται, Θανάσης Βαλτινός
μ - σενάριο στη Νεοελληνική Λογοτεχνία
Συντάκτες: Ελληνιτάκη Βασιλική, Θεοδοσάκη Μαρία
Ταυτότητα μ - σεναρίου
Γνωστικό αντικείμενο:Νεοελληνική Λογοτεχνία
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές:Νεοελληνική Γλώσσα, Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία
Διδακτική Ενότητα: Η αποδημία, Ο καημός της ξενιτιάς, Ο ελληνισμός έξω από τα σύνορα. Τα μικρασιατικά. Οι πρόσφυγες
Συγγραφέας: Θανάσης Βαλτινός
Τίτλος κειμένου: Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται
(αυτοτελές απόσπασμα από το βιβλίο Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, Βιβλίο πρώτο : Αμερική)
Τόπος διεξαγωγής μ - σεναρίου:
Αίθουσα προβολών - βιβλιοθήκη
Εργαστήριο πληροφορικής
Απαιτούμενος χρόνος: 4 ώρες (μία ώρα στην αίθουσα προβολών - βιβλιοθήκη και τρεις ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής)
Χρησιμοποιούμενα εργαλεία και εποπτικά μέσα:
Στόχοι
Α. Γνωστικοί
Β. Παιδαγωγικοί
Συνοπτική περιγραφή μ-σεναρίου
Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν το κείμενο του Θανάση Βαλτινού «Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται» που ανθολογείται στο σχολικό εγχειρίδιο.
Βασικοί άξονες της διδακτικής αυτής πρότασης είναι η χρήση πολλαπλών αναπαραστατικών μορφών, η αναζήτηση πληροφοριών , η κριτική επιλογή και η αξιολόγησή τους καθώς και η παρουσίαση των γνώσεων που θα αποκτηθούν μέσα από καθοδηγούμενο και αυθόρμητο προφορικό και γραπτό λόγο.
Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες και μέσα από τη συνεργασία και την ενεργητική συμμετοχή τους θα οδηγηθούν στην ανακάλυψη της μάθησης.
Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας
1η ώρα διδασκαλίας (στην αίθουσα προβολών-βιβλιοθήκη)
Σε πρώτη φάση ο εκπαιδευτικός προβάλλει στον βιντεοπροβολέα PowerPoint με εικόνες (πατήστε εδώ) που αφορούν στη μετανάστευση Ελλήνων που θα λειτουργήσει ως αφόρμηση για σχολιασμό και έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων. Ό,τι λέγεται καταγράφεται στον πίνακα με τη μορφή της ιδεοθύελλας (brainstorming). Ακολουθεί ανάγνωση του κειμένου από το σχολικό εγχειρίδιο και γλωσσική εξομάλυνση προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν το περιεχόμενό του. Το κείμενο βρίσκεται και σε φάκελο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σε μορφή Word.
2η-3η-4η ώρα διδασκαλίας (στο εργαστήριο πληροφορικής)
Σε αυτή τη φάση οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες 4-5 ατόμων από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος φροντίζει για την ύπαρξη ισορροπίας μέσα στις ομάδες λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές δεξιότητες του κάθε μαθητή.
Στη συνέχεια μοιράζονται στους μαθητές τα ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας τα οποία είναι διαφορετικά για κάθε ομάδα. Ο εκπαιδευτικός εξηγεί ό,τι είναι αναγκαίο για τα φύλλα εργασίας στους μαθητές της κάθε ομάδας ώστε αυτοί να προσεγγίσουν ερευνητικά το κείμενο χωρίς να χρειάζονται τη δική του παρέμβαση.
Όταν ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, οι μαθητές τις αποθηκεύουν σε ένα φάκελο που δημιουργούν στην επιφάνεια της εργασίας τους. Αυτά τα μεταφέρει ο εκπαιδευτικός σε ένα φλασάκι (USB), προκειμένου, αφού τα μελετήσει, να προβεί σε επισημάνσεις στα πλαίσια της επόμενης ώρας.
Σε αυτήν τη φάση ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα θα παρουσιάσει με συντομία τα αποτελέσματα της έρευνάς τους και θα εκφράσει τις εντυπώσεις των μελών της ομάδας από τη διερευνητική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν.
Μετά τον σχολιασμό όλων των παρουσιάσεων θα προβληθεί το βίντεο που δημιούργησε ο διδάσκων με το υλικό που συγκέντρωσε από τους μαθητές.
Αποτίμηση
Το μ-σενάριο μπορεί να πάρει τη μορφή project με θέμα τη μετανάστευση. Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσαν να συνεργαστούν και οι καθηγητές της Μουσικής και των Καλλιτεχνικών. Οι μαθητές θα μπορούσαν να συντάξουν ερωτηματολόγια και να πάρουν συνεντεύξεις είτε από Έλληνες που έχουν επαναπατριστεί είτε από Έλληνες που έχουν συγγενείς στην ξενιτιά και να καταγράψουν τα συμπεράσματά τους. Επίσης, μπορούν να συλλέξουν και να ακούσουν τραγούδια – δημοτικά, λαϊκά, ρεμπέτικα – με θέμα την ξενιτιά. Θα μπορούσαν να ασχοληθούν με το φαινόμενο της έλευσης και εγκατάστασης ξένων μεταναστών τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, να ζωγραφίσουν σκηνές από τη ζωή τους και να ετοιμάσουν ένα κολάζ. Τέλος, θα ήταν δυνατόν να γράψουν διαλόγους σχετικούς με θέματα που απασχολούν ένα μετανάστη και να τους δραματοποιήσουν.
Συντάκτες: Ελληνιτάκη Βασιλική, Θεοδοσάκη Μαρία
Ταυτότητα μ - σεναρίου
Γνωστικό αντικείμενο:Νεοελληνική Λογοτεχνία
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές:Νεοελληνική Γλώσσα, Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία
Διδακτική Ενότητα: Η αποδημία, Ο καημός της ξενιτιάς, Ο ελληνισμός έξω από τα σύνορα. Τα μικρασιατικά. Οι πρόσφυγες
Συγγραφέας: Θανάσης Βαλτινός
Τίτλος κειμένου: Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται
(αυτοτελές απόσπασμα από το βιβλίο Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη, Βιβλίο πρώτο : Αμερική)
Τόπος διεξαγωγής μ - σεναρίου:
Αίθουσα προβολών - βιβλιοθήκη
Εργαστήριο πληροφορικής
Απαιτούμενος χρόνος: 4 ώρες (μία ώρα στην αίθουσα προβολών - βιβλιοθήκη και τρεις ώρες στο εργαστήριο πληροφορικής)
Χρησιμοποιούμενα εργαλεία και εποπτικά μέσα:
- σχολικό εγχειρίδιο
- πίνακας
- διαδίκτυο
- λογισμικά (Google earth, Power point)
- προβολέας
- φύλλα εργασίας
Στόχοι
Α. Γνωστικοί
- Να γνωρίσουν οι μαθητές, μέσα από μία προσωπική αφήγηση, το κοινωνικό φαινόμενο της μετανάστευσης σε παλιότερες εποχές.
- Να αναζητήσουν τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που συνέβαλλαν στη δημιουργία του μεταναστευτικού ρεύματος καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα.
- Να συνειδητοποιήσουν τις δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι μετανάστες τόσο κατά τη διάρκεια του ταξιδιού όσο και κατά την εγκατάστασή τους στη νέα τους πατρίδα.
- Να προβληματιστούν γύρω από τους λόγους που οδηγούν ακόμη και σήμερα αρκετούς Έλληνες, ιδίως νέους, στη μετανάστευση.
- Να κατανοήσουν τη διαχρονικότητα του φαινομένου της μετανάστευσης.
- Να ασκηθούν στην παραγωγή λόγου σε ορισμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.
Β. Παιδαγωγικοί
- Να ευαισθητοποιηθούν, να κατανοήσουν και να προσεγγίσουν πιο εύκολα τους μετανάστες που ζουν σήμερα στη χώρα μας.
- Να συμμετάσχουν ενεργητικά στην ανακάλυψη της γνώσης και να εξασκηθούν στην κριτική επιλογή και επεξεργασία πληροφοριών από διαφορετικές πηγές.
- Να συνεργάζονται μεταξύ τους για την επίτευξη ενός κοινού στόχου αναπτύσσοντας προσωπική και συλλογική ευθύνη ως μέλη μιας ομάδας.
Συνοπτική περιγραφή μ-σεναρίου
Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν το κείμενο του Θανάση Βαλτινού «Η καλή μέρα απ’ το πρωί φαίνεται» που ανθολογείται στο σχολικό εγχειρίδιο.
Βασικοί άξονες της διδακτικής αυτής πρότασης είναι η χρήση πολλαπλών αναπαραστατικών μορφών, η αναζήτηση πληροφοριών , η κριτική επιλογή και η αξιολόγησή τους καθώς και η παρουσίαση των γνώσεων που θα αποκτηθούν μέσα από καθοδηγούμενο και αυθόρμητο προφορικό και γραπτό λόγο.
Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες και μέσα από τη συνεργασία και την ενεργητική συμμετοχή τους θα οδηγηθούν στην ανακάλυψη της μάθησης.
Προτεινόμενη πορεία διδασκαλίας
1η ώρα διδασκαλίας (στην αίθουσα προβολών-βιβλιοθήκη)
Σε πρώτη φάση ο εκπαιδευτικός προβάλλει στον βιντεοπροβολέα PowerPoint με εικόνες (πατήστε εδώ) που αφορούν στη μετανάστευση Ελλήνων που θα λειτουργήσει ως αφόρμηση για σχολιασμό και έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων. Ό,τι λέγεται καταγράφεται στον πίνακα με τη μορφή της ιδεοθύελλας (brainstorming). Ακολουθεί ανάγνωση του κειμένου από το σχολικό εγχειρίδιο και γλωσσική εξομάλυνση προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν το περιεχόμενό του. Το κείμενο βρίσκεται και σε φάκελο στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή σε μορφή Word.
2η-3η-4η ώρα διδασκαλίας (στο εργαστήριο πληροφορικής)
Σε αυτή τη φάση οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες 4-5 ατόμων από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος φροντίζει για την ύπαρξη ισορροπίας μέσα στις ομάδες λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές δεξιότητες του κάθε μαθητή.
Στη συνέχεια μοιράζονται στους μαθητές τα ηλεκτρονικά φύλλα εργασίας τα οποία είναι διαφορετικά για κάθε ομάδα. Ο εκπαιδευτικός εξηγεί ό,τι είναι αναγκαίο για τα φύλλα εργασίας στους μαθητές της κάθε ομάδας ώστε αυτοί να προσεγγίσουν ερευνητικά το κείμενο χωρίς να χρειάζονται τη δική του παρέμβαση.
Όταν ολοκληρώσουν τις εργασίες τους, οι μαθητές τις αποθηκεύουν σε ένα φάκελο που δημιουργούν στην επιφάνεια της εργασίας τους. Αυτά τα μεταφέρει ο εκπαιδευτικός σε ένα φλασάκι (USB), προκειμένου, αφού τα μελετήσει, να προβεί σε επισημάνσεις στα πλαίσια της επόμενης ώρας.
Σε αυτήν τη φάση ένας εκπρόσωπος από κάθε ομάδα θα παρουσιάσει με συντομία τα αποτελέσματα της έρευνάς τους και θα εκφράσει τις εντυπώσεις των μελών της ομάδας από τη διερευνητική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν.
Μετά τον σχολιασμό όλων των παρουσιάσεων θα προβληθεί το βίντεο που δημιούργησε ο διδάσκων με το υλικό που συγκέντρωσε από τους μαθητές.
Αποτίμηση
Το μ-σενάριο μπορεί να πάρει τη μορφή project με θέμα τη μετανάστευση. Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσαν να συνεργαστούν και οι καθηγητές της Μουσικής και των Καλλιτεχνικών. Οι μαθητές θα μπορούσαν να συντάξουν ερωτηματολόγια και να πάρουν συνεντεύξεις είτε από Έλληνες που έχουν επαναπατριστεί είτε από Έλληνες που έχουν συγγενείς στην ξενιτιά και να καταγράψουν τα συμπεράσματά τους. Επίσης, μπορούν να συλλέξουν και να ακούσουν τραγούδια – δημοτικά, λαϊκά, ρεμπέτικα – με θέμα την ξενιτιά. Θα μπορούσαν να ασχοληθούν με το φαινόμενο της έλευσης και εγκατάστασης ξένων μεταναστών τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, να ζωγραφίσουν σκηνές από τη ζωή τους και να ετοιμάσουν ένα κολάζ. Τέλος, θα ήταν δυνατόν να γράψουν διαλόγους σχετικούς με θέματα που απασχολούν ένα μετανάστη και να τους δραματοποιήσουν.