Διερεύνηση αποδοχής της διαφορετικότητας ανάμεσα στους μαθητές του 2ου ΕΠΑΛ Χανίων
Σκοπός:
Η έρευνα αποσκοπεί την εξαγωγή συμπερασμάτων για το βαθμό αποδοχής της διαφορετικότητας από τους μαθητές του σχολείου μας, αλλά και ποιες είναι οι μορφές της διαφορετικότητας οι οποίες είναι λιγότερο αποδεκτές, ώστε να προγραμματιστούν στοχευμένες δράσεις για τη βελτίωση της αποδοχής τους στην σχολική κοινότητα.
Μέθοδος:
Επιλέχθηκε η επίδοση ερωτηματολογίου σε δείγμα μαθητών. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από 14 ερωτήσεις κλειστού τύπου πολλαπλής επιλογής και κλίμακας likert.
Χρόνος και τόπος επίδοσης των ερωτηματολογίων:
Τα ερωτηματολόγια επιδόθηκαν το 2ο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου του 2018 στις τάξεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος ώστε ο υπεύθυνος καθηγητής να μπορεί να δώσει διευκρινήσεις και να επιβλέψει την σωστή συμπλήρωση τους.
Πληθυσμός:
Οι 423 μαθητές των τριών τάξεων του 2ου ΕΠΑΛ Χανίων.
Δείγμα:
Επιλέχθηκε ένα δείγμα ευκολίας 45 μαθητών από 3 τμήματα του σχολείου, 1 από κάθε τάξη, στα οποία διδάσκουν καθηγητές που ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν στην έρευνα και που θα συμμετείχαν σε προγράμματα του σχολείου.
Η έρευνα αποσκοπεί την εξαγωγή συμπερασμάτων για το βαθμό αποδοχής της διαφορετικότητας από τους μαθητές του σχολείου μας, αλλά και ποιες είναι οι μορφές της διαφορετικότητας οι οποίες είναι λιγότερο αποδεκτές, ώστε να προγραμματιστούν στοχευμένες δράσεις για τη βελτίωση της αποδοχής τους στην σχολική κοινότητα.
Μέθοδος:
Επιλέχθηκε η επίδοση ερωτηματολογίου σε δείγμα μαθητών. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από 14 ερωτήσεις κλειστού τύπου πολλαπλής επιλογής και κλίμακας likert.
Χρόνος και τόπος επίδοσης των ερωτηματολογίων:
Τα ερωτηματολόγια επιδόθηκαν το 2ο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου του 2018 στις τάξεις κατά τη διάρκεια του μαθήματος ώστε ο υπεύθυνος καθηγητής να μπορεί να δώσει διευκρινήσεις και να επιβλέψει την σωστή συμπλήρωση τους.
Πληθυσμός:
Οι 423 μαθητές των τριών τάξεων του 2ου ΕΠΑΛ Χανίων.
Δείγμα:
Επιλέχθηκε ένα δείγμα ευκολίας 45 μαθητών από 3 τμήματα του σχολείου, 1 από κάθε τάξη, στα οποία διδάσκουν καθηγητές που ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν στην έρευνα και που θα συμμετείχαν σε προγράμματα του σχολείου.
ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το δείγμα αποτελείται από 45 μαθητές και μαθήτριες και από τις 3 του σχολείου μας σε περίπου ίδιες αναλογίες. Το ποσοστό των κοριτσιών στο δείγμα είναι ελαφρώς μεγαλύτερο, αλλά αυτό αντιπροσωπεύει και το γενικό πληθυσμό του σχολείου.
Το 40% των παιδιών προέρχεται από τις αγροτικές περιοχές γύρω από την πόλη των Χανιών και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν ξεπερνάει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Το 40% των παιδιών προέρχεται από τις αγροτικές περιοχές γύρω από την πόλη των Χανιών και το μορφωτικό επίπεδο των γονέων στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν ξεπερνάει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
5. Ποιες από τις παρακάτω μορφές διαφορετικότητας πιστεύετε ότι είναι λιγότερο αποδεκτές στο σχολείο σας;
Οι απαντήσεις που συγκέντρωσαν τα μεγαλύτερα ποσοστά είναι αυτές στο παρακάτω γράφημα.
6. Έχεις εντοπίσει άσχημες/ προσβλητικές/κοροϊδευτικές συμπεριφορές εις βάρος μαθητών/τριων στο χώρο του σχολείου σου που να σχετίζονται με κάποια από τις παραπάνω μορφές διαφορετικότητας;
7. Αν ναι, με ποιο τρόπο εκδηλώθηκε;
8. Οι παραπάνω συμπεριφορές είχαν σχέση με………….;
9. Η πλειονότητα των παρευρισκόμενων μαθητών (εφόσον υπήρχε) πώς αντέδρασε;
10. Πώς ένιωθες 1-2 μέρες μετά από την πραγματοποίηση του περιστατικού;
11. Αισθάνεσαι ασφάλεια στο σχολείο κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων;
14. Πως αισθάνεσαι για τις άσχημες/προσβλητικές/κοροϊδευτικές συμπεριφορές προς ένα άλλο άτομο εξαιτίας των παρακάτω μορφών διαφορετικότητας του;
συμφωνώ - έχει πλάκα
Με θυμώνει/εξοργίζει
Με θυμώνει/εξοργίζει
Μελετώντας τις απαντήσεις που μας δόθηκαν, τα πιο σημαντικά αποτελέσματα που προέκυψαν ήταν τα εξής:
- Οι μαθητές πιστεύουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα μη αποδοχής σχετίζεται (ερώτηση 5) με Εθνικά-Πολιτισμικά-Θρησκευτικά θέματα (51%), ενώ τα θέματα εμφάνισης (18%) και φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού (13%) ακολουθούν με πολύ μικρότερα ποσοστά.
- Στην ερώτηση 8 μας επιβεβαιώνουν σε αντίστοιχα ποσοστά ότι έχουν γίνει μάρτυρες προσβλητικών συμπεριφορών προς συμμαθητές τους λόγο της εθνικότητας ή της θρησκείας τους (51%) και του φύλου τους ή των σεξουαλικών τους προτιμήσεων (12%). Τα περιστατικά όμως στα οποία έχουν γίνει μάρτυρες και σχετίζονται με την εμφάνιση (28%) εμφανίζονται αυξημένα κατά 10% σε σχέση με τις απαντήσεις της ερώτησης 5.
- Εξετάζοντας τώρα τις απαντήσεις τους στις ερωτήσεις 12 και 13, βλέπουμε ότι οι ίδιοι σε πολύ μικρά ποσοστά θα έκαναν παρέα ή θα κάθονταν στο ίδιο θρανίο με μαθητές με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό (36%). Το θέμα της εμφάνισης ακολουθεί καθώς μόνο το 63% του δείγματος μας δηλώνει ότι δεν θα είχαν πρόβλημα να κάνουν παρέα ή να κάτσουν στο ίδιο θρανίο με παιδιά που έχουν ιδιαιτερότητα στην εμφάνιση. Το τρίτο πιο χαμηλό ποσοστό αποδοχής εμφανίζεται να έχουν οι μαθητές με κάποιο πρόβλημα υγείας ή αναπηρία (68%/73%). Τέλος άτομα διαφορετικής Εθνικότητας/Θρησκείας έχουν πολύ υψηλότερο ποσοστό αποδοχή (περίπου 80%) ανάμεσα στα παιδιά του δείγματος. Δεδομένου του υψηλού ποσοστού αλλοδαπών και αλλόθρησκων μαθητών στο σχολείο αυτό το αποτέλεσμα είναι αναμενόμενο.
- Στην ερώτηση του πως νιώθουν με άσχημες συμπεριφορές ως προς συγκεκριμένες ομάδες (ερώτηση 14), το 1/4 των μαθητών συμφωνεί με αυτές τις συμπεριφορές ή θεωρεί ότι έχουν πλάκα όταν στοχεύουν το φύλο ή τις σεξουαλικές προτιμήσεις! Επιπλέον μόνο το 36% θυμώνει με αυτές. Ακόμα με τις "πλάκες" ως προς την εμφάνιση συμφωνεί το 9% ενώ θυμώνει μόνο το 42%. Επίσης από την ερώτηση 14 μπορούμε να δούμε ότι σε μικρό ποσοστό ενοχλούν οι συμπεριφορές που στοχεύουν στην θρησκεία ή στην εθνικότητα (47%) ενώ μάλιστα αυτοί που τις επικροτούν ανέρχονται στο 8% του δείγματος.
- Μεταξύ των μαθητών εκδηλώνονται περιστατικά διακρίσεων και απόρριψης και αυτό είναι κατανοητό σχεδόν από όλους τους μαθητές (ερώτηση 6, 98%). Στη χειρότερη περίπτωση οι συμπεριφορές αυτές εκφράζονται λεκτικά (ερώτηση 7) όμως μόνο το 73% των μαθητών αισθάνονται πολύ ή αρκετά ασφαλής στο χώρο του σχολείου (ερώτηση 11).
- Το 67% των μαθητών παρατηρούσε τα περιστατικά επιδοκιμάζοντας ή γελώντας και το 22% χωρίς να αντιδράσει, ενώ μόνο το 4% προσπάθησε να βοηθήσει το θύμα. Σε καμία περίπτωση δεν κάλεσαν κάποιον εκπαιδευτικό (ερώτηση 9).
- Η παρακολούθηση αυτών των περιστατικών (ερώτηση 10) προκάλεσε στεναχώρια (44%), ενοχές (20%) ή θυμό (7%) ενώ το υπόλοιπο 1/3 δεν επηρεάστηκε καθόλου. Η συνδυαστική ερμηνεία των απαντήσεων στις ερωτήσεις 9 και 10 μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία των μαθητών πιθανόν νιώθουν χαμηλή αυτοπεποίθηση ώστε να αντιδράσουν όπως θα ήθελαν.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στο σχολείο μας δεν εμφανίζονται ακραία περιστατικά βίας, παρόλα αυτά πρέπει να γίνουν προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός κλίματος συνεργασίας, αποδοχής και σεβασμού.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται σαφές ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν:
Στις διακρίσεις που σχετίζονται με:
Ακόμα είναι βασικό να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή, και η ενίσχυση των δεσμών της ομάδας ώστε να νιώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια.
Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται σαφές ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν:
Στις διακρίσεις που σχετίζονται με:
- το φύλο και το σεξουαλικό προσανατολισμό.
- την εμφάνιση
- το ρατσισμό
- τα άτομα με αναπηρία
Ακόμα είναι βασικό να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθησή, και η ενίσχυση των δεσμών της ομάδας ώστε να νιώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια.